SERVISU MUNISIPÁL ASAUN SOSIAL
SERVISU MUNICIPAL
ASAUN SOCIAL
MUNICIPIU LIQUIÇA
Agosto 2024-2025
SERVISU MUNISIPÁL ASAUN SOSIÁL nudar diresaun ida tutela ba Autoridade Munisipál ho kompeténsia lubun ida ne’ebé artikula iha Dekretu Lei 84/2023, Kinta alterasaun hosi Dekretu Lei 3/2016 Artigu 14.
1.1 Antesedente
Ezistensia Administrasaun Públika Iha Republica Democratica de Timor-Leste hahú iha 28 de Novembru de 1975 depois de Proklamasaun Independensia unilateramente hodi loke dalan ba prosesu hari’i Nasaun. Proklamasaun Repúblika Demokratika Timor-Leste durasaun loron sia deit no Indonesia hahú kedas ho invazaun iha 7 de Dezembru de 1975 ho durasaun tinan 24.
Tempu okupasaun Indonezia nian, hahú estabelese Administrasaun públika iha nivel Provinsia, Kabupaten, Kecamatan, Desa, kampung. Prosesu implementasaun sistema administrasaun públika la’o diak no hetan apoiu no dezenvolvimentu institusional la’o maka’as, maibe situasaun no dezenvolvimentu hotu la fó satisfasaun ba povu Timor-Leste ho intimidasaun hosi oknum Militar Indonesia no ikus mai Timor-Leste determina nia auto determinasaun liu hosi referendum tinan 1999.
Okupasaun iha 7 de Dezembru 1975 – 1999 Resisténsia Timor-Leste hahú ho modelu administrasaun Selcom, Nuref, Zona no Sub-regiaun Tamba ne’e liu hosi prosesu naruk to’o ikus mai Timor-Leste determina prosesu Ukun a’an liu hosi Referendeum 30 de Agostu 1999.
Periodu Referendum 1999 United Nation Tranzitional Administration in East Timor (UNTAET) hahú estabelese Administrasaun Tranzitoriu iha Teritóriu ho modelu Administrasaun mantein ho Selcom, Nurep, no mudansa Sub-distritu no Distritu. Ho mudansa refere UNTAET planeia hodi hamosu diresaun ho naran Sosiál Ekonomi (SE) iha nivel Distritu hahú iha tinan 2000 – 2016.
Hafoin de restaurasaun iha 20 de Maiu 2002 tuir Konstituisaun RDTL 2002 p. 85; artigu 71; versikulu 1 ho 4 defini sobre organizasaun Administrativa iha Republica Democratica de Timor-Leste, RDTL, hodi fó kompeténsia ba primeiru Governu Konstitusionál liu hosi Ministériu Administrasaun Estatál no Ordenamentu Territóriu (MAEOT) hahú ho estudu komparativu ba nasaun 5 hanesan Cabo Verde, Filipina, Australia, Congo (MAE, 2013, p. 30) hodi defini estatutu Administrasaun Munisipál tuir Artigu 5 Konstituisaun RDTL sobre Desentralizasaun Administrativa.
Bazeia ba artigu 5 KRDTL maka V Governu Konstitusionál aselera prosesu delegasaun kompeténsia liu hosi Dekretu Lei No. 3/2016 hodi fó pose ba Prezidente Autoridade Munisipál ho Administrador Postu Administrativu 3, no Dekretu Lei 3/16 alteradu ba Dekretu Lei No 9/2018 hodi hasa’e departementu ba dirasaun Asaun Sosiál Munisipál ho nivel diretór hahú iha 01/10/2018 to ohin loron.
Servisu Munisipál Asaun Sosiál hanesan ezekutór ba programa governu nian iha baze. Hanesan ita hotu hatene kona-ba servisu Asaun Sosiál nian mak halo atendimentu direta no indireta hodi fó satisfasaun ba komunidade. Governu iha responsabilidade atu asegura nia sidadaun moris dignu liu hosi atendimentu públiku. Alein de ne’e, diresaun ne’e fó apoiu ba komunidade ne’ebé ho kondisaun voneravél tuir Dekretu Lei Nú 3/2016 – 03 ne’ebé fó kompeténsia ba diresaun Asaun Sosiál hala’o mos promosaun igualdade Jéneru oinsa atu haforsa assuntu jéneru iha repartisaun sira no sosiedade atu nune’e programa no orsamentu guvernu nian ne’ebé implementa bele refleta ba nesesidade feto no mane. Problema sosiál ne’ebé enfrenta iha ita nia nasaun, liu-liu kaju violénsia doméstika, violénsia bazeia ba jéneru kontinua eziste no as. Vitima sira barak liu mak feto no labarik tuir dadus ne’ebé rekoilla hosi VPU mak Diresaun Asaun Sosiál iha mos kompeténsia hodi hala’o sensibilizasaun kona-ba Lei Kontra violénsia doméstika hodi hasae’e konsiensia komunidade atu moris tuir lei, vítima sira asesu ba Justisa no redús violénsia. Diresaun Asaun Sosiál hala’o nia knaar bazeia ba baze legál mak hanesan:
- Konstituisaun RDTL artigu 56, kona-ba seguransa no tulun sosiál nian sidadaun hotu iha direitu ba siguransa no asisitensia sosiál tuir Lei haruka;
- Estadu apoia no fiskaliza tuir lei ba servisu ba funsaun Instituisaun Solidadridade Sosiál nian, no seluk nudar intrese publiku la buka lukru /funan;
- Dekretu Lei Nú 3 /2016 ne’ebé altera ba Decretu Lei nú 54/2020 ho objetivu hodi estabelese prinsipiu sira no norma hirak kona-ba organizasaun nian.
- Artigu 14 alinia a – k kona-ba kompatensia iha área asaun sosiál.
2.2 Objetivu Jeral No Esfesifiku
2.2.1. Objetivu Jeral
Indentifika situasaun hirak ho risku, sira kbi’it laek ka ema hases sira hosi sociadade nia laran (vulneravél) ne’ebé sira hetan iha Munisípiu, no promove atu hatan ho adekuadu ba situasaun sira ne’e.
2.2.2. Objetivu Espesífiku :
- Hodi garante funsionamentu servisu asaun sosiál nian no fó biban atu jere servisu karru funerariu hodi tula mate isin hosi aldeia ba suku, suku ba postu, ba uma, ba igreja no hosi Munisípiu Liquiça ba Munisípiu sira seluk iha Timor-Leste.
- Fó atendimentu ba familia kibi’it laek, liu hosi fornesementu kaixaun ba família mate bian ne’ebé laiha kibi’it;
- Fo asistencia aihan no laos aihan ba familia kbit laek sira
- Abordajen Integradu Jéneru hodi apoiu ba fortelesimentu no emansipasaun sósiu-ekonómiku Feto sira;
- Fó asisténsia no atendimentu ba vítima violénsia doméstika;
- Sensibilizasaun no kampañe kona-ba Lei kontra Violénsia Doméstika no Violénsia bazeia ba jéneru.
2.3. Vizaun,Misaun,Lema
2.3.1.Vizaun
- Ba futuru mellora servisu ba atendimentu públiku ida ne’ebé ho kualidade liu tan ho profesionál, efikas no bele fó satisfasaun ba ema hotu
2.3.2.Misaun
- Halo planu ida ne’ebé realistiku ho situasaun moris povu nian no tulun familia sira mais vulneravel
2.3.3.Motto /Lema “Servi Ho Fuan No Laiha Diskriminasaun!“
3.3 Kompeténsia Sira
Artigu:14 fo kompetencia ba Asaun Social mak hanesan
3.1.1 Identifika situasaun hirak ho risku, ho sira kbit-laek ka ema hasés sira hosi sosiedade nia laran, ne’ebé sira hetan iha munisípiu, no promove atu hatan ho adekuadu ba situasaun sira ne’e;
3.1.2 Identifika ema otas ki’ik sira iha situasaun risku, hodi hatan ho adekuadu ba situasaun ida ne’e no informa ba Ministériu Públiku;
3.1.3 Promove direitu sira no integra ema sira ne’ebe mak presija atensaun espesial;
3.1.4 Hala’o programa hirak kona-ba apoiu alimentár no apoiu la’os alimentár ba populasaun hirak fraku liu;
3.1.5 Assegura ezisténsia servisu funeráriu públiku (ema mate) ba komunidade em jerál;
3.1.6 Identifika instituisaun soliedaridade nian no sira seluk ne’ebe dezenvolve projetu sosiál sira no hetan rekoñesimentu interesse públiku nian no akompaña fiskaliza, avalia aktividade hirak ne’e
3.1.7 Kolabora ho membru ministériu responsavél ba área solidariedade sosiál no ba apoiu antigus kombatentes libertasaun nasionál iha promove protesaun sosiál, rekoñesimentu, valorizasaun ba antigus kombatentes libertasaun nasionál no ba sira nia familia;
3.1.8 Kolabora ho prosedimentu hirak relasiona ho atu fó subsídiu “Apoiu Kondisionál Bolsa da Mãe” nian.
3.1.9 Kolabora ho prosedimentu hirak relasiona ho fó subsídiu “Apoiu ba idozu no inválidu sira;
3.1.10 Estuda, dezenvolve, submete Planu Munisipál Asaun Jéneru nian ba aprovasaun membru Governu responsavél ba apoiu no promosaun Sósiu-Ekonómiku Feto nian, no hala’o planu ne’e hafoin hetan aprovasaun;
3.1.11 Dezenvolve estratéjia hirak kona-ba promosaun ba emansipasaun sósiu-ekonómiku feto nian;
3.1.23 Promove asaun hirak ba esklaresimentu públiku relasiona ho problemátika violénsia doméstika.
4.4. Mapa Pesoal Servisu Municipal Asaun Social 2024
No | Naran | Funcionário | Grau | Nivel | Nivel Edukasaun | Pozisaun | Tlp | ||
Permanente | Ajente | Kazuais | |||||||
1. | Fátima Lourdes Alves | perm. | C/2 | 5 | Licenciatura | Diretora | 77351083 | ||
2. | Mateus de Fátima Luan | perm. | D/3 | 4 | Licenciatura | Xefe Dep Gestão dos Programas | 77045686 | ||
3. | Apolonia de Fátima R.dos Santos | perm. | D/3 | 4 | Licenciatura | Xefe Dep Inclussão Social | 77290829 | ||
4 | Dinis dos Santos | perm. | F | 2 | Secundário | Motorista Careta Funerário | 78493956 | ||
5. | Diamentino G de Fatima | Kazuais | G | Secundário | Motorista | 75312996 | |||
6. | Novito Candido Galucho | Kazuais | F | Secundário | Motorista Careta Funerário | 76324275 | |||
7. | Alexandrinha dos santos | Kazuais | F | Secundário | Apou Tecnic Administrasi | 76696911 | |||
8. | Jaime da Silva dos Santos | Ajente | Kazuais | F | Secundário | Tekniku Jestaun Alimentar | 75907646 | ||
9. | Benilde dos Santos Alves | Kazuais | G | Licenciatura | Apou Tekniku Administrasi | 75351151 | |||
10. | Hercules Joaquim Galucho | Kazuais | F | Secundário | Tekniku Jestaun Alimentar | 77396974 | |||
11. | Julião Gomes | Kazuais | F | Secundari | Tekniku logistik | 75765087 |
5.5 Organograma Asaun Sosiál
6.6 Tarefa Servisu
1 . Diretora
6.1.1.Hala’o servisu tuir kompeténsia ne’ebé preve iha Dekretu Lei nú. 3/2016 alterasaun dalima ba Dekretu Lei 84/2023 hanesan tuir mai:
6.1.2 Halao supervisaun ba departementu no funcionario sira nia servisu
6.1.3 Kontrola no mobiliza servisu asaun Sosial
6.1.4 Organiza no orienta servisu ba departementu no funcionario sira tuir kompetensia nebe preve iha dekreitu Lei nú 3/2016
6.1.5 Responsabilidade ba execusaun orsamentu iha asaun sosial
6.1.6 Hamutuk ho chfe departementu no funcionario sira prepara plano asaun annual
6.1.7 Halao koordensaun ho Ministerio relevantes sira liga ba servisu Asaun Sosial nebe iha
6.1.8 Halao mos servisu nebe orienta husi Sr. Presidente Autoridade. Sr. Secretário nain tolu
2. Chefe Departementu Gestaun programa hala’o servisu :
6.2.1 Hala’o programa hirak kona-ba apoiu alimentár no apoiu la’os-alimentár ba populasaun hirak fraku liu;
6.2.2 Assegura ezisténsia servisu funeráriu públiku (ema mate) ba komunidade em jerál;
6.2.3 Identifika instituisaun solidariedade nian no sira seluk ne’ebé dezenvolve projetu sosiál sira no hetan rekoñesimentu interesse públiku nian no akompañafiscaliza,avalia atividade hirak ne’e;
6.2.4 Kolabora ho membru ministériu responsável ba área solidariedade sosiál no ba apoiu ba antigus kombatentes libertasaun nasionál iha promove protesaun sosiál, rekoñesimentu, valorizasaun ba antigus kombatentes libertasaun nasionál no ba sira nia família;
6.2.5 Kolaboraho prosedimentu hirak relasiona ho atu fó subsídiu “Apoiu Kondisionál Bolsa da Mãe” nian;
6.2.7 Kolabora iha prosedimentu hirak relasiona ho fó subsídiu“Apoiu ba Idozu no Inválidu sira”
6.2.8 Estuda, dezenvolve, submete Planu Munisipál Asaun Jéneru nian ba aprovasaun membru Governu responsável ba Apoiu no Promosaun Sosiu-Ekonómika Feto nia,no hala’o planu ne’e hafoin hetan aprovasaun;
6.2.9 Dezenvolve estratégia hirak kona-ba promosaun ba emansipasaun sosiu-ekonómika feto nian;
3. Chefe Departementu Promosaun Igualdade no Inkluzaun hala’o
6.3.1 Koordena no halo komunikasaun no entidades relevante ne’ebe liga ba servisu inklusaun social;
6.3.2 Fo atendimento mais rapidu ba vitima ne’ebe hetan violensia domestika;
6.3.3 Halo kampainha / formasaun no senciblizasaun ingformasaun konaba violensia domestika bazea ba jeneru;
6.3.4 Halo enkontru ba Grupo feto hodi Apoio socio Ekonomia ba feto;
6.3.5 Halo relatorio ba atividade tomak relasiona ho atividade feto.
4. Tarefa servisu funsionáriu motorista Carro funerario nain tolu :
6.4.1 Tula ema mate hosi hospital ba uma, uma ba Igreja, igreja ba rate alende mate isin tula mos mate ruin ne’ebé komunidade sira persisa,transporta mate isin husi municipiu ba municipiu seluk iha teritoriu Timor Leste.
6.4.2 Responsabiliza Carru funerário nia kondisaun wainhira tula mate isin ba fatin ne’ebé distinado ho diak;
6.4.3 Asegura carro funerário nia kondisaun higene.( fase kareta no kontrola fila fali kondisaun kareta depois de transporta mate isin ba fatin ne’ebé distinadu);
6.4.4 Prenche trip tiket hahú hosi viagem no fila fali mai kantor;
6.4.5 Registu dadus ema mate ne’ebé tula lor loron (waihira iha )
5. Traefa servisu funsionáriu Agente
6.5.1 Apoio servisu departementu promosaun igualdade Jéneru no dep.gestaun programa;
6.5.2 Rekoilla dadus carru funeráriu;
6.5.3 Hala’o atendimentu ba kaixaun;
6.5.4 Hala’o rekapitulasaun ba dadus familia kibi’it laek;
6.5.6 Prepara no distribui apoio alimentasaun ba familia kibi’it laek;
6.5.7 Atende mos servisu seluk ne’ebé persisa iha diresaun.
6. Tarefa servisu kazuais:
6.6.1 Registu karta tama sai no fily karta;
6.6.2 Fahe karta ou convite;
6.6.3 Prepara no distribui apoio alimentasaun ba familia kibi’it laek;
6.6.4 Hala’o mos servisu seluk ne’ebé diresaun presiza,
7. Programa Asaun Sosiál
7.1 Programa : Inkluzaun Sosiál
7.2 Sub Programa : 2
a. Asaun Sosiál
b. Abordazen Jéneru
7.3 Atividades : 5
kompletu liu bele dwonload pdf nebe prepara ona